Turska intervencija u Siriji

Tribina „Turska intervencija u Siriji” održana je u utorak 13. marta u Klubu „Tribina mladih” Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač bio je Nemanja Starović, istoričar.

Na početku predavanja, Starović je ukratko podsetio da je Sirija 2011. godine, pre nego što je počeo građanski rat, predstavljala jednu od prosperitetnijih država na području Bliskog istoka i arapskog sveta. Tu državu, sa 30-ak miliona ljudi, odlikovao je relativno visok životni standard, kao i veoma visok nivo tolerancije među etno-religijskim zajednicama.

U Siriji arapski Suniti čine više od polovine stanovništva, a u procentima od oko 10 odsto zastupljeni su bili i Alaviti, Kurdi, Druzi, Hrišćani… Oni su kao zajednica dobro funkcionisali zahvaljujući ideologiji BAS partije Bašara el Asada i njegovog oca Hafeza el Asada, koja se temelji na principima arapskog socijalizma.

Međutim, rekao je u nastavku Starović, u uslovima sve većeg zaoštravanja odnosa na području Bliskog istoka i nadiranja političkog islama kao sve važnije političke ideologije, organizacija BAS partije i državni vrh sve više zapadaju u zatvorene u krugove sopstvene religijske zajednice arapskih Alavita. To je još 80-ih godina prošlog veka rezultiralo protestima, pa i oružanim pobunama.

U takvim uslovima pokrenuta je pobuna 2011. godine. Najbitnije jezgro naoružane opozicije čini zajednica arapskih Sunita, a među njima njihov sve veći deo postajali su pripadnici radikalnih opcija političkog islama – džihadizma. Usledio je pokušaj obaranja Asadovog režima.

Starović je, potom, kazao da je tokom sedam godina ratnih sukoba naoružana opozicija ostvarila određene uspehe i stavila pod kontrolu velika područja, uključujući i polovinu strateški važnog grada Alepa i predgrađa prestonice Damaska.

– Danas više niko ozbiljan ne govori o tome da bilo kakav uslov za političko pomirenje predstavlja odlazak Asada sa vlasti – rekao je Starović i dodao da drugo veliko pitanje koje se otvorilo tokom rata u Siriji jeste tzv. islamska država, a treće pitanje je položaj Kurda koji na severu Sirije žele da formiraju svoj entitet ili čak federalnu jedinicu.

Kurdi su do pre nekoliko meseci verovali da su blizu cilja i da će njihovu autonomiju prihvatiti i međunarodna zajednica. Turska, međutim, nije želela da dozvoli takav ishod, smatrajući da za tako nešto u Siriji ne postoje uslovi, jer dominantne oružane i političke kurdske snage na severu zemlje  predstavljaju integralni deo Radničke partije Kurdistana.

Akcija turske armije i njenih saveznika iz redova naoružane opozicije na severozapadu Sirije, na području kantona Efrin, otpočela je u januaru i do sada je pod kontrolu stavila kompletno pogranično područje ove regije sa Turskom.

Istovremeno, zbog humanitarne katastrofe Kurdi koji žive u Turskoj (njih oko 15 miliona) iskazuju nezadovoljstvo zbog odnosa turskih vlasti prema njihovim sunarodnicima.