Predavanje istoričara Ognjena Karanovića na temu „POSTOJANOST ILI NEPOSTOJANOST IDEJE O VELIKOJ SRBIJI U KRALJEVINI SRBA, HRVATA I SLOVENACA?” (7. 5. 2025) možete pogledati na Jutjub kanalu Kulturnog centra Novog Sada.
Od trenutka proglašenja uspostavljanja prve jugoslovenske državne zajednice 1918. godine, a još više u periodu beskrajnih ustavnopravnih raspri između srpskih građanskih političkih stranaka i hrvatskog nacionalnog pokreta oličenog u delovanju Hrvatske pučke seljačke stranke, kao i od momenta usvajanja Vidovdanskog ustava 1921. godine, pitanje centralističkog i unitarističkog uređenja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u upravno-administrativnom i državnopravnom uređenju otvaralo je možda i lažnu dilemu da li je južnoslovenska država zapravo samo jedan specifičan model realizacije navodno vekovne velikosrpske nacionalne ideje. Hrvatske, delimično i slovenačke pa i jedan serkl srpskih političkih stranaka usvojile su mišljenje da Jugoslavija predstavlja izraz srpskih, odnosno velikosrpskih hegemonističkih težnji, a ne rezultat dobre procene realnog istorijskog vremena i uslova u kojima je nova država stvorena, što je bilo poglavito mišljenje Dvora i vodećih srpskih građanskih političkih, još više intelektualno-akademskih struktura.
„U vezi s ovom srpskoj inteligenciji i političkoj zajednici nametnutom temom „lomio se“ kompletan proces uspotavljanja funkcionalnosti nove države, što je neminovno uslovilo rasprave i o njenoj svrsishodnosti. U užem političkom smislu data dilema izazvala je permanentnu političku i državnu krizu Jugoslavije koja će dobijati na snazi sve do kraja postojanja građansko-monarhističkog modela njenog uređenja, tj. do ulaska zemlje u Drugi svetski rat 1941. godine“, rekao je Karanović.
Ostavi komentar