Predavanje dr Miloša Savina „Pitanje Srpske Vojvodine na Ugarskom saboruˮ (30. 8. 2022) možete pogledati na našem Jutjub kanalu.
Potezanje pitanja Srpske Vojvodine na Ugarskom saboru je, kako dr Miloš Savin navodi, suštinski ključna tema političke istorije Srba u Ugarskoj u drugoj polovini 19. veka. Kroz ovu priču moguće je sagledati međusobne odnose naroda koji su naseljavali taj prostor, ali i njihov odnos prema habzburškoj kruni. Sukob krupnog mađarskog plemstva i austrijskog dvora donekle je relaksiran nagodbom u okviru Satmarskog mira 1711, kada je feud izuzet od plaćanja poreza. Srbi su na ovim teritorijama imali određena prava, ali budući da su posedovali demografski potencijal mađarski kraljevi su se bojali da im prepuste posebnu teritoriju kako ne bi nastala država u državi. Pokušaj reforme Ištvana Sečenjija je, kako dr Savin ističe, uticao na razvoj građanske klase koja je bila sačinjena od trgovaca i zanatlija, gde mađarsko stanovništvo nije bilo dominantno. Jedan od pregalaca na polju inkorporiranja srpskih privilegija u mađarske zakone bio je budimski senator Jovan Muškatirović, a prvi srpski mitropolit koji se zalagao za iste ciljeve bio je Mojsije Putnik, što opovrgava tezu Save Tekelije da je Putnik radio na izvršenju zadatka koji je podrazumevao stvaranje raskola između Srba i Mađara za račun Beča.
Prvi izbori na kojima je srpska politička opozicija uzela učešće održani su 1865. godine, kada je postalo jasno da autonomiju treba tražiti u mađarskim krugovima, a ne gubiti vreme na Beč. Tri izborna ciklusa omeđila su period koji je usledio. Prvi parlamentarni ciklus trajao je 1878–1881. godine i iako je Miletić bio u zatvoru, prema rečima dr Savina, tokom ovih godina pokazana je interesantna dinamika. Drugi ciklus trajao je 1881–1884. i može se nazvati ciklusom otvorenih diferencijacija u srpskom opozicionom pokretu, dok je treći, iz perioda 1884–1887. rezultirao potpunom podelom među srpskim poslanicima, kada pored Srba koji podržavaju ugarsku vlast u parlamentu kao jedini srpski opozicionar deluje Miša Dimitrijević.
Ostavi komentar