Predavanje dr Miloša Savina na temu „Hajduci i bune u Vojvodini početkom XIX veka“ (20. 4. 2022) možete pogledati na našem Jutjub kanalu.
Nekoliko značajnih događaja, fenomena koji su zapamćeni ali nisu imali veliki uticaj na prostoru Vojvodine početkom 19. veka, tema su najnovije tribine dr Miloša Savina. Hajdučija je na ovim prostorima opstajala od 1720. godine kada su Turci suzbijeni iz Banata, pa sve do kraja Prvog svetskog rata, kada je ubijen čuveni hajduk Marijaš, koji je sa grupom dezertera „operisao“ na prostoru od Tise do Temišvara. Suzbijanje Turaka južno od Save i Dunava uticalo je na restrukturiranje odnosa u Vojvodini, kada je došlo do pomeranja i ukidanja određenih granica. Iz jednog takvog graničnog mesta bio je i poznati hajduk Lazar Dobrić, poznatiji kao Laza Harambaša. Opančar iz Sasa je zbog sagrešenja dopao u nemilost vlasti, koje su donele odluku da Lazar bude podvrgnut javnom sramoćenju. Da bi izbegao ovakvu sudbinu, on se odmetnuo i ubrzo oko sebe okupio mnoštvo članova, od kojih su najpoznatiji bili Stanoje Glavaš i Veljko Petrović. Dr Savin ističe da je Lazar poznat i kao „srpski Robin Hud“, budući da je sa svojom grupom odmetnika ukradenu robu u vidu hrane i žita delio lokalnoj sirotinji. Mnogo je priča i legendi o njegovom hajdučkom životu, od kojih je najpoznatija ona o Lazinom ubistvu, za koje je sasvim sigurno bio odgovoran njegov zamenik Glavaš.
Osim hajdukovanja, za ovaj prostor vezuju se i antifeudalni fenomeni. Osokoljeni Karađorđevim ustankom, pojedinci su očekivali da će novonastale okolnosti uticati i na vojvođanske prostore, te su, poput Teodora Avramovića Voganjca, organizovali sopstvene ustanke. NJemu se ubrzo pridružio istoimeni pobunjenik, poznatiji kao Tican, koji nije želeo da sklopi sporazum s patrijarhom. Savin nalazi da je zanimljivo to što je Stefan Stratimirović pomagao Karađorđev ustanak, a slične događaje gušio na području svoje jurisdikcije. Na ovim prostorima desile su i bune o kojima postoji malo podataka – buna Srba u Baranji protiv srpskog vladike, kao i teatralno izvedena Kruščička buna.
Ostavi komentar