O totalitarnim ideologijama – fašizam i nacionalsocijalizam

Tribina „O totalitarnim ideologijama – fašizam i nacionalsocijalizam” održana je u utorak 27. marta u Klubu „Tribina mladih” Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač bio je Lazar Slepčev, politički analitičar i filozof.

Objašnjavajući na početku poreklo naziva „fašizam”, Slepčev je kazao da je fašistička partija Italije Benita Musolinija odredila sebi takav naziv na osnovu pojma „fašina”, što bi trebalo da simbolizuje snop pruća kao simbol zajedništva i nesalomivosti. To je bilo izvorište koje već, samo po sebi, nagoveštava psihološki profil te ideologije.

Slepčev je, potom, nabrojao mislioce koji se vezuju za fašizam, a među kojima su Žozef Artur de Gobino, Osvald Špengler, Filipo Tomazo, Karl Šmit, Fridrih Racel, pa čak i čuveni kompozitor Rihard Vagner, na koga je De Gobino imao veoma jak uticaj. Sve su to ljudi koji su većinom živeli i intelektualno delovali u 19. veku, što je u kontrastu sa činjenicom da je fašizam kao ideologija nastao u Italiji u prvoj polovini 20. veka.

 Fašizam se može okarakterisati kao ideologija frustracije i to onih nacija koje su, uglavnom, iz Prvog svetskog rata izašle poražene. U pitanju je prvenstveno Nemačka.

U Italiji je reč o nezadovoljstvu podelom „plena” posle rata, jer su Italijani priželjkivali da budu gospodari Sredozemlja. To se nije dogodilo, pa je u Italiji 1921. formiran fašistički pokret na kojem su se temeljili svi kasniji pravci. Postojao je i španski model fašizma – frankoizam (dobio ime po Fransisku Franku, španskom diktatoru), ali je ipak najizraženiji bio nemački nacionalsocijalizam sa Adolfom Hitlerom na čelu. Ostavio je dalekosežnije krvave tragove.

Antisemitizam je bio najizraženiji kod Nemaca, i ušao je u program Nacionalsocijalističke partije. U genocidu Hitlerove nacističke Nemačke stradalo je oko šest miliona Jevreja.

Slepčev je, zatim, kazao da je jedna od važnih osobenosti fašizma bio i antikomunizam, kao animozitet prema ideologiji koja je, možda, i najsličnija fašizmu.

– Kao nesumnjivo zločinački, politička teorija ističe pokret ustaša u Hrvatskoj. Fašizam je bio bitno utemeljen u Mađarskoj pre Drugog svetskog rata, a u Srbiji se pominje jugoslovenski narodni pokret „Zbor” Dimitrija LJotića, čiji uticaj je bio zanemarljiv i koji je odneo svega jedan procenat glasova na izborima – zaključio je Slepčev.