Kurdistan nakon referenduma

Kurdistan nakon referenduma

Tribina „Kurdistan nakon referenduma“ održana je u sredu, 20. decembra u Klubu „Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač bio je Nemanja Starović, istoričar.

Na teritoriji koja je pod kontrolom autonomne regije Iračkog Kurdistana, 25. septembra 2017. Godine održan je referendum na kojem se velika većina birača izjasnila za nezavisnost ove oblasti. U danima koji su usledili, međutim, iračke vlasti preuzele su vojnu i političku inicijativu, kao i kontrolu nad značajnim delovima teritorije Iračkog Kurdistana, uključujući i naftom bogatu regiju Kirkuka, za šta su dobile podršku suseda u Ankari i Teheranu.
Starović je na početku predavanja kazao da se za kurdski narod često kaže da predstavlja najmnogoljudniju naciju bez svoje zemlje. U istorijskom smislu, razlog tome su i prilično nepovoljne geografske i istorijske okolnosti – oko 30-tak miliona Kurda stešnjeno je na planinskim prostorima između tri prostora koja su rađala velike i značajne civilizacije i države – Mesopotamija, Persija i mala Azija (nekadašnjem Istočnom rimskom i turskom carstvu).
Osim što su nacija bez države, Kurdi imaju još jednu karakteristiku – duboko su podeljen narod po nekoliko osnova: po državnim granicama (polovina Kurda nalazi se na teritoriji današnje Turske, oko šest miliona živi na području severnog Iraka, oko osam miliona u Iranu i oko dva miliona nastanjeno je u Siriji.
-Činjenica da nemaju svoju državu dovela je do jezičke podele i do toga da nikada nije došlo do standardizacije kurdskog jezika koji danas ima mnogo dijalekata, toliko različitih da se Kurdi danas ne razumeju – rekao je Starović.
Kurdski problemi postaju značajnije vidljivi 80-tih godina prošlog veka kada je u kontekstu „hladnog rata“ formirana teroristička Radnička partija Kurdistana, koja spaja kurdsku nacionalnu borbu sa idealima marksizma, feminizma i drugim vrednostima koje su naišle na povoljan odjek, kako u Sovjetskom savezu, tako i unutar internacionale crvenih brigada sa kojima su sarađivali.
Tih godina jedan od osnivača te partije, Abdulah Odžalan pokreće ustanak koji do današnjih dana odnosi na hiljade života, prvenstveno kurdskih sve do 1999. godine kada je Odželan uhapšen (i dan danas je u zatvoru) što je otvorilo mogućnost za početak političkih pregovora, pa Kurdi u Iraku počinju da funkcionišu kao svojevrsna država unutar iračke države.

Referendum u Kurdistanu, održan je 2017. godine i mada se na njemu oko 90 odsto glasača izjasnilo za nezavisnost, ona nije proglašena i do nje sigurno neće doći u dogledno vreme. Razlog tome je i činjenica da se Irački Kurdistan, počevši od 2014. godine pokazao u očima Zapada kao ključni partner na terenu za suzbijanje islamske države i za borbu protiv nje. Tu je irački Kurdistan dobio dosta „poena“ u međunarodnoj javnosti, ali i novca i vojne opreme.
-Mnogi sada smatraju da nije iskorišćena prilika upravo 2014. i 2015. godine da dođe do referenduma i nezavisnosti. Procena Masuda Barzanija i ostatka političkog rukovodstva Iračkog Kurdistana bila je da treba sačekati, završiti do kraja borbu protiv tzv. Islamske države i tek potom se upustiti u taj riskantan potez. Vreme je pokazalo da je reč o propuštenoj prilici – rekao je na kraju Starović, dodajući da je jasno da u skorijoj budućnosti neće biti rešeno kurdsko pitanje.