Autor: Lazar Slepčev, politički analitičar
Kada sagledavamo ratni konflikt koji se dešava na teritoriji Ukrajine, a u kome oficijelno učestvuju Ukrajina i Rusija, ne možemo, a da ne primetimo ulogu političkog Zapada i njegovu, ne malu, ulogu u ovom ratu. Šta više, kada se kontekst ovog sukoba temeljno izanalizira, postaje jasno da je uloga Zapada čak ključna, te da se sama Ukrajina i njena vojska u ovom konfliktu pojavljuju kao neka vrsta „podizvođača radova”, u svrhu ekspanzije političkog Zapada i njegovog vojnog saveza (NATO), prema istoku. Kada sve to imamo u vidu, kao i ulogu Zapada u većini vojnih sukoba u savremenoj istoriji, postavlja se sasvim logično pitanje: Na kojim principima je Zapad utemeljen i šta to inicira njegovu agresivnu prirodu?
Potpun odgovor na ova pitanja zahtevao bi tomove ozbiljnih, više disciplinarnih studija, međutim, format ovog teksta tera nas da samu suštinu problema izložimo u formi sažetka.
Naime, ono što danas određujemo kao kolektivni Zapad ili politički Zapad, duhovne korene ima u helenskoj civilizaciji. Kao uostalom i ono što danas možemo globalnije odrediti „hrišćanskim svetom”. Političke korene Zapad „vuče” iz tradicija Rimske imperije, naročito njenog zapadnog dela, te tu činjenicu možemo smatrati nekom vrstom polazne tačke u procesu razumevanja same prirode Zapada.
Hrišćanstvo je druga uporišna tačka koja je uticala na formiranje svesti Zapada, naročito posle Velikog Raskola 1054. godine. Katolička crkva je uspostavila apsolutnu dominaciju, brutalno šireći svoj uticaj. U ime vere, bilo je „sve dozvoljeno”.
Načelno, odnos duhovne i materijalne sfere, u slučaju Zapada prevagnuo je ka materijalnom. Sticanje dobara sve više postaje ključna vrlina, dok se „oprost greha” mogao kupiti novcem.
Prvo ozbiljnije ispoljavanje agresije predstavljaju tzv. Krstaški ratovi (1095–1291), koje predvode francuski vitezovi i vitezovi Svetog rimskog carstva. Prvobitno proklamovani ciljevi „oslobađanja Hristovog groba od nevernika”, pretvorili su se u jedan brutalan pljačkaški pohod.
Stege, porezi i nameti koje je uspostavljao Vatikan, kao i institut tzv. „Svete inkvizicije”, probudili su otpore i tektoniku i unutar samog Zapada. Pokreti humanizma i renesanse, kao i proces reformacije unutar katoličke crkve početkom 16. veka, uvode sam Zapad u period unutrašnje destabilizacije.
Uprkos svim turbulencijama, nagon za sticanjem materijalnog nije jenjavao, naročito otkrivanjem novih svetova, gde evropski Zapad kreće u međusobnu trku osvajanja i porobljavanja novootkrivenih teritorija.
Vremenom, protestantizam je sve više jačao, kao i države koje su ga prigrlile, a sve zaodenuti u ruho racionalističke i prosvetiteljske filozofije.
Teorija liberalizma, koja se kod Engleza javlja, kao ekonomski i politički koncept, staviće tačku na istorijski proces formiranja bića Zapada, gde dominira, s jedne strane slobodni, samodovoljni pojedinac – egocentrik, kao i nesputano pravo na lično i kolektivno bogaćenje u sferi ekonomije.
Ovaj koncept, u modernoj istoriji biće nametnut ostatku sveta. Nekad pak širenjem ekonomskog uticaja, a nekad vojnim pohodima, kako bi se, opet uspostavila ekonomska dominacija. U svakom slučaju, osvajanje materijalnog je uvek bio i ostao cilj.
Jedan od najplastičnijih primera predatorske prirode Zapada je i odnos prema Rusiji i njenoj teritoriji. Naime, ogromno prostranstvo ruske državne teritorije kao i njeni nesagledivi resursni potencijali, odavno podgrevaju osvajačke snove Zapada.
Prvi ozbiljan pokušaj zaposedanja Rusije, desio se od strane Napoleona, gde zapadna vojska doživljava težak vojni poraz. Krimskim ratom (1853–1856) Zapad uspeva nakratko da destabilizuje Rusiju. Možda i najveći uspeh u unutrašnjoj destabilizaciji Rusije, Zapad postiže „izvozom” boljševičke revolucije 1917.
Ubrzo, Rusija se kroz novi državni format (SSSR), oporavlja, ali doživljava i novi udarac Zapada, u liku Hitlerove invazije na istok 1941.
U svakoj slučaju, Rusija i danas stoji kao neosvojiva tvrđava, te poslednji događaji ukazuju da je Zapad rešio da promenom taktike načini još jedan pokušaj njene destabilizacije. Žrtvujući ukrajinsku državu i narod u direktnom vojnom konfliktu sa Rusijom, Zapad ponovo pokušava da izazove slom Rusije, međutim, događaji na samom frontu, kao i dinamika međunarodnih prestrojavanja u korist Rusije i Kine, ukazuju da je izvesnost uspeha zapadnog pohoda ravna svim pređašnjim.
Ostavi komentar