Geopolitika novog Balkana
Autor: Milorad Vukašinović
Završetkom Hladnog rata otpočeo je proces geopolitičke prekompozicije na evropskom kontinentu koji je devedesetih godina prošlog veka tekao u znaku potpunog trijumfalizma Zapada u svetskim poslovima. U ovako izmenjenim svetskoistorijskim okolnostima otpočela je radikalna geopolitička transformacija postjugoslovenskog prostora i stvaranje potpuno nove političke mape Balkanskog poluostrva, koja još uvek nije dovršena. Postjugoslovenski prostor se suočio sa tri talasa „atlantizacije“, od kojih su dva završena u poslednjoj deceniji prošlog veka (1991 -1999), dok je treći talas uveliko u toku.
U „prvom talasu atlantizacije“ prostor nekadašnje Jugoslavije razbijen je na niz malih državica kojima je namenjena sudbina „utapanja“ u šire strateške saveze, pri čemu je kulturno-civilizacijski obrazac usvojen kao osnovni kriterijum podele zemlje. U izveštaju koji je devedesetih godina sačinjen za potrebe Trilateralne komisije, prostor nekadašnje SFRJ deli se na „rimski i vizantijski deo“, iz čega je logično usledio postupak ubrzanog priznanja i podrške katoličkim državama Sloveniji i Hrvatskoj koje su danas „punopravne članice“ NATO-a i EU.
Rat u Bosni i Hercegovini i agresija NATO-a na SRJ (1992 – 1999) pokrenuo je „drugi talas atlantizacije“ u čijem središtu su se našli strateški interesi SAD-a, uz najviši stepen neprijateljstva koji je preostala supersila iskazala prema Srbiji i srpskom narodu. Uzroci iskazanog američkog neprijateljstva prema Srbiji nisu ni laki niti jednostavni za razumevanje, posebno ako se u obzir uzme stepen psihopatologije koji je deo američkih diplomata iskazao na ovom području. Zapravo, jedino racionalno objašnjenje je ono koje je svojevremeno ponudio akademik Ekmečić, a čija je suština svedena na američku i uopšte zapadnu identifikaciju „Srba kao malih Rusa“ na Balkanu, koja se proteže još od vremena Prvog srpskog ustanka pa sve do danas. Čini se posebno zanimljivim stav grupe teoretičara (Dejan Mirović, Kosovo i Metohija – Palestina. Sistem kriza, Beograd, 2007) koji podršku „muslimanskom faktoru na Balkanu“ objašnjavaju američkim interesima na Bliskom istoku, koji je region od najvećeg svetskog geopolitičkog značaja o čemu svedoče aktuelni ratovi u Siriji i Jemenu, ali i „igre zastrašivanja“ u vezi sa situacijom u Kataru, Libanu i Iranu. Amerika u svim ovim događajima ima ključnu ulogu i potpuno različite aršine prema akterima bliskoistočnih dešavanja, baš kao i na našem području.
Pokazalo se da je za SAD od prvorazrednog interesa da na prostoru srpskih zemalja stvori jednu ekskluzivnu zonu vojnopolitičkog i ekonomskog uticaja, sa dominantnom ulogom lokalnog islamskog činioca i „muslimanskih naroda u pokretu od Zaliva zaključno sa Bosnom“ (citat iz studije DŽ. Hajlbrun – M. Lind, Treća američka imperija). Reč je o ofanzivnoj strategiji zvaničnog Vašingtona koja suštinski ima antievropski (antinemački) i svakako antiruski, a u novije vreme i antikineski karakter. Upravo iz ovih razloga na delu je „treći talas atlantizacije Balkana“ koji podrazumeva srpsko priznanje otmice Kosova i Metohije, utapanje Republike Srpske u unitarnu Bosnu, koje bi potom zajedno sa Crnom Gorom, Makedonijom i ostatkom Srbije bile primljene u NATO. Time bi dugoročno planirani proces „atlantizacije Balkana“ s dominantno muslimanskim stanovništvom, uz priliv trećesvetskih migrantskih masa, bio potpuno dovršen.
Međutim, promena globalne geopolitičke paradigme i kriza zapadnocentrične slike sveta (2008 – 2018), otvaraju perspektive za jedan novi „deatlantizovani Balkan“. U središtu ovog globalnog procesa svakako je uspon zemalja BRIKSA, što neminovno otvara perspektivu neoblokovskog svrstavanja sveta na proatlantistički i antiatlantistički blok. Jedan od indikatora ovog dihotomnog „prepakivanja“ jeste u svetu, pa i u Evropi, sve veći otpor (ne)priznavanju tzv. kosovske nezavisnosti.
Na delu je jedan „globalni reverzibilni geopolitički proces“ sa mnogo aktera i različitih interesa nad kojim će po svemu sudeći „kapu“ postavljati Kina sa svojom integralnom (i telutokratskom i talasokratskom) geopolitičkom koncepcijom koja ozbiljno preti da poništi dosadašnje efekte geopolitičke „atlantizacije Balkana“ i šire evropskog kontinenta.
Ostavi komentar