Novosađani su pokazali veliko interesovanje za tribinu „Mustafa Golubić – između stvarnosti i fikcije“ održanu u utorak, 28. novembra u Klubu „Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač bio je msr Ognjen Karanović, istoričar.
U istoriji srpskog etnosa, podsetio je Karanović na početku predavanja, postojale su ličnosti čije bi delatnosti mogle da se pripišu ulogama dostojnim znamenitih antiheroja u različitim antičkim dramama. Mustafa Golubić(1889- 1941)je bio član tajne oficirske organizacije Crna ruka, jugoslovenski komunista, a verovalo se da je bio i sovjetski obaveštajac.
U mladosti je bio pripadnik revolucionarne organizacije Mlada Bosna i dobrovoljac srpske Vojske u Prvom svetskom ratu. Zajedno sa „starim crnorukcima“ radio je na prevratu od 27. marta 1941. i potonjem sovjetsko-jugoslovenskom sporazumu. Po izbijanju Drugog svetskog rata Nemci su ga uhapsili i ubili u Beogradu. Nasuprot popularnom verovanju, ispostavilo se da nikada nije bio sovjetski oficir.
– Pod uticajem „masovnih medija“ i fenomena „televizijske umetnosti“, kao i popularne književnosti, u navedenom smislu, a naročito poslednjih dana, posebno se izdvaja ime čuvenog „crnorukaškog“ aktiviste i potonjeg agenta sovjetskih „tajnih“ bezbednosno-obaveštajnih službi – Mustafe „Mujka“ Golubića – rekao je Karanović istakavši da su mnogi detalji njegove biografije umnogome sporne, na trenutke i neverovatne.
Ni sedam i po decenija posle smrti Golubića ne prestaje izuzetno interesovanje akademskih krugova, književne i umetničke zajednice, kao i najširih slojeva srpske, balkanske, pa i svetske javnosti za život ovog, po mnogima hazarderskog junaka i antijunaka savremene planetarne političke zbilje u kojoj je ostavio velikog traga.
Sa druge stane, opšte je poznato da biografija Mustafe Golubića sadrži veoma malo primera i pojedinosti afirmativne uloge u razvoju društava kojima je u različitim periodima svog života pripadao.
– Takođe, moramo da istaknemo da osim iskazanog istinskog pregalaštva, napore i junaštva ostvarenog u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912/1913. godine, kao i u Prvom svetskom ratu, Mustafa Golubić nije imao zapaženo realizovanih delatničkih rezultata u javnom (naučno-prosvetnom, kulturnom, političkom i uopšte nacionalnom), društvenom životu srpskog etničkog kolektiviteta – objasnio je autor tribine.
Zato se nameće pitanje zbog čega je prikaz njegove ličnosti i različitih aktivnosti u toj meri značajan da svoju pomnu i nepodeljenu pažnju i danas, toliko decenija od Golubićeve smrti, obraćamo na crtice iz nesvakidašnjeg života navedenog junaka i antijunaka naše i svetske prošlosti? Odnosno, da li i na koji način prikaz pomenutog života doprinosi razvoju kulture u našem društvu?
Da bismo ispravno odgovorili na pomenuto pitanje prethodno moramo da napravimo jasnu distinkciju između saznanja o verodostojnim fakticitetima iz životnog profila Mustafe Golubića i brojnih neproverenih glasina i senzacionalističkih „otkrića“ fiktivnog karaktera iz biografije ovog svakako intrigantnog i zanimljivog čoveka.
Ukoliko ustanovimo da život i delatnost Golubića nisu doprineli znatnijem razvoju pozitivnih vrednosti u kulturi srpskog naroda, onda sa velikom sigurnošću možemo da potvrdimo da su njegove aktivnosti svakako uslovile stvaranje specifičnog „kulturnog ambijenta“ u istorijskom razvoju društava ovdašnjeg regiona, pa samim tim i u povesnici razvoja srpskog društva.
Od 60-ih godina prošlog veka pojavljuju se razni tekstovi o Golubiću i on postaje junak socijalističke Jugoslavije o kojem jugoslovenske političke i intelektualne elite nerado govore. Ostaje otvoreno pitanje: zbog čega je nekome bilo neprijatno da govori o njemu?
– Nesumnjivo, život „crnorukaškog gerilca“, po nekima i Staljinovog intimusa i agenta i danas izaziva brojne kontroverze. Nekima od njih potrebno je da poklonimo određenu pažnju, ali znatniji deo njih spada u domen publicističkih rubrika i tekstova u štampi i književnih publikacija sumnjivog karaktera i kvaliteta – zaključio je na kraju Karanović.
Ostavi komentar