Tribina „Srpska Vojvodina i politika Svetozara Miletića” održana je u utorak 27. februara u Klubu „Tribina mladih” Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač bio je dr Miloš Savin, istoričar.
Na početku predavanja autor je skrenuo pažnju na 1526. godinu i Mohačku bitku u kojoj Osmanska imperija odnosi veliku pobedu nad mađarskim snagama. Posle toga, Turci će gotovo 200 narednih godina dominirati tim prostorom, prvenstveno Južnom Ugarskom i predelima Banata, Bačke i delom današnje Rumunije.
Tokom Velikog bečkog rata, Austrija se probija na Balkan, a od balkanskih naroda pridružuju joj se samo Srbi sa patrijarhom Arsenijem Čarnojevićem na čelu. Tad počinje priča o obnovi srpske državnosti u okviru Habzburškog carstva. Međutim, usled napada Francuske na Austriju, Austrijanci su prinuđeni na povlačenje sa Balkana, a Turci ponovo nadiru – rat traje devet godina.
Srbi su za svoje vojničke zasluge očekivali određene privilegije od austrijskog cara, pa su 1690. godine dobili prva kolektivna prava među kojima je pravo na izbor patrijarha i vojvode. Na Majskoj skupštini držanoj od 13. do 15. maja 1848. godine u Sremskim Karlovcima, proglašena je Srpska Vojvodina, koja se sastojala od Banata, Bačke, Srema i Baranje. Tadašnji karlovački mitropolit Josif Rajačić proglašen je za patrijarha, Stevan Šupljikac izabran je za prvog vojvodu, a formirana je i vlada Srpske Vojvodine.
Svetozar Miletić je bio jedan od najistaknutijih učesnika ove skupštine. Izabran je u Glavni odbor Srpskog pokreta na čijem čelu je bio mitropolit Stefan Stratimirović.
Miletićeva misija bila je da u Beogradu od kneza Aleksandra Karađorđevića zadobije podršku za borbu Srba na području današnje Vojvodine, ali nije naišao na razumevanje. Kasnije, kada je Srpski pokret poprimio velike razmere, pridružili su mu se dobrovoljci iz Kneževine Srbije predvođeni Stevanom Knićaninom.
Zajedno sa Jovanom Subotićem, Miletić je u Zagrebu pokušao da obezbedi podršku za Srpski pokret, ali se vratio razočaran shvativši da niko neće „izgurati” Srpsku Vojvodinu do kraja i da je to možda bio prevelik zalogaj za Srbe u tom trenutku. Posle toga je otišao u Mošorin i bio pasivan do kraja leta 1849. godine.
Kada je Mađarska revolucija ugušena, austrijske vlasti su u novembru 1849. godine ukinule Srpsku Vojvodinu uvodeći privremenu vojnu upravu generala Ferdinanda Majerhofera, a na njenom području formirale su novu krunovinu pod nazivom Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat.
Za Srbe je to bilo veliko razočaranje. Jedan od prvih otrežnjujućih glasova stigao je od Miletića 1861. godine. U svom Tucidanskom tekstu, Miletić kaže da se ispostavilo da su Srbi moneta za potkusurivanje Beča sa Budimpeštom, te da treba da se okrenu Mađarima i od njih traže priznavanje Vojvodine. Iste godine Miletić je postao gradonačelnik Novog Sada – uz Srbe su ga podržali i mađarski liberali.
– Uoči izbora za Ugarski sabor, Miletić je okupio jezgro liberalnih građana, s kojima je uspeo da dobije čak 12 poslanika u Ugarskom saboru, mada su Srbi činili svega 2,5 % stanovništva u Ugarskoj – zaključio je Savin.
Ostavi komentar