Predavanje istoričara Ognjena Karanovića na temu „NESTANAK HRVATSKE ZAJEDNICE HERCEG-BOSNE I PRIZNANJE REPUBLIKE SRPSKE – SRPSKO-HRVATSKI ODNOSI U BOSNI I HERCEGOVINI NA KRAJU XX VEKA” na Jutjub kanalu KCNS

Predavanje istoričara Ognjena Karanovića na temu „NESTANAK HRVATSKE ZAJEDNICE HERCEG-BOSNE I PRIZNANJE REPUBLIKE SRPSKE – SRPSKO-HRVATSKI ODNOSI U BOSNI I HERCEGOVINI NA KRAJU XX VEKA” (30. 11. 2024) možete pogledati na Jutjub kanalu Kulturnog centra Novog Sada.

Nakon bombardovanja Republike Srpske od strane NATO alijanse, a pre pregovora u Dejtonu, Srbi iz Republike Srpske morali su pristati da budu u zajedničkoj delegaciji sa Saveznom Republikom Jugoslavijom u kojij nisu mogli biti predsednik Radovan Karadžić i general Ratko Mladić. Na čelu zajedničke delegacije bio je Slobodan Milošević koji je, ako bi došlo do neslaganja, imao takozvani „zlatni glas”, to jest ovlašćenje da donese glavne odluke. Na taj način je delegacija SRJ ovlaštena da predstavlja RS. Radovan Karadžić pokušao je da traži izjašnjavanje Narodne skupštine, ali je odustao nakon što je patrijarh srpski Pavle zahtevao da se sporazum potpiše bez odlaganja. Dogovoreno je da pregovore vode Ričard Holbruk i Karl Bilt, a da tri delegacije predvode Milošević, Tuđman i Izetbegović, te da 1. novembra 1995. počnu pregovori u vojnoj bazi Rajt-Paterson u Dejtonu.

Pregovorima koji su trajali od 1. do 21. novembra 1995. rukovodio je državni sekretar SAD Voren M. Kristofer, dok je glavni posrednik u pregovorima bio njegov pomoćnik Ričard Č. Holbruk. Sa Miloševićem su u srpskoj delegaciji bili predsednik Republike Crne Gore Momir Bulatović, ministar inostranih dela SRJ Milan Milutinović, predsednik Narodne skupštine RS Momčilo Krajišnik, potpredsednik RS Nikola Koljević i ministar inostranih dela RS Aleksa Buha.

Principi usaglašeni na pregovorima u Ženevi 8. septembra 1995. i NJujorku 26. septembra iste godine služili su kao polazište u pregovorima, a iz njih je sačinjen Opšti okvirni sporazum za mir u Bosni i Hercegovini. Svoje inicijale u znak pristanka na Sporazum, uz dogovor da se on potpiše u Parizu, stavili su Alija Izetbegović (za Republiku BiH), Slobodan Milošević (za SRJ, a kao garanti za RS), Franjo Tuđman (za Republiku Hrvatsku) 21. novembra 1995. godine.