Tribina „Karađorđe i Srpska revolucija 1804. godine – rađanje slobode” održana je u ponedeljak 26. februara u Klubu „Tribina mladih” Kulturnog centra Novog Sada pred velikim brojem Novosađana. Autor i predavač bio je msr Srđan Graovac.
U periodu kapitalizacije rezultata Velike francuske revolucije, a posle uspostavljanja Napoleonovog Prvog francuskog carstva 1804. godine, na najsevernijim obodima već preživele Otomanske imperije izbio je veliki „požar” socijalne i nacionalne revolucije.
Taj „požar” izmenio je političku mapu kontinenta, a među pripadnike „porodice evropskih naroda” vratio je do tada umnogome zaboravljeni, ali slavni srpski etnos.
– Srpska revolucija ima posebno mesto u plejadi revolucionarnih procesa koji su se odvijali tokom 19. veka. Ona nije poput Francuske revolucije imala samo socijalno-ekonomske karakteristike. Srpska revolucija je prva u nizu revolucija koje su imale odliku borbe za nacionalno oslobođenje i poslužila je kao uzor drugima, jer je dala pozitivne rezultate: srpski narod je stekao slobodu – rekao je Graovac.
Autor tribine podsetio je da je to bilo vreme kada srpski narod još nije imao nezavisnu državu. Srbi su bili podeljeni između dve moćne monarhije čija granica je bila na Savi i Dunavu. Severno od ovih dveju reka, Srbi su bili podanici habzburškog cara, a s druge strane Srbi su bili u osmanskoj imperiji.
Na pravoslavni hrišćanski praznik Sretenja Gospodnjeg 15. februara 1804. godine, „razbuđena svest” srpskog naroda u tadašnjem Beogradskom pašaluku pokrenula je narodni bunt protiv nezapamćenog terora turske dahijske vlasti nad hrišćanskim stanovništvom. Ovaj bunt je u istoriografiji upamćen po imenu Prvi srpski ustanak.
Povod za Prvi srpski ustanak bio je krvavi događaj, poznat kao „seča knezova”. Karađorđe je izabran za vođu ustanika. Istog dana, ustanici su zapalili dahijski han u Orašcu i počela je buna protiv dahija. To je bio i početak devetogodišnje Karađorđeve uprave ustaničkom Srbijom.
Svojim ličnim primerom požrtvovanja, vojnostrategijske spretnosti, neustrašivosti i vizionarstva, Đorđe Petrović Karađorđe, vožd Ustanka, osnivač kraljevske loze Karađorđevića, „utisnuo je” večni „lični pečat” u fundament nacionalne ideje, prema kojoj su sloboda i dostojanstvo pojedinca i naroda najviši ideali i vrednosti razuma evropskog bića.
U drugoj fazi Bune, od 1805. godine, lokalni revolt srpskog naroda i njegovih političkih i socijalnih elita preobrazio se u istinski, evropski revolucionarni pokret, u kome je „rođena sloboda” etnosa i izgrađen nacionalno-politički duhovni i idejni segment vaskolikog Srpstva.
Borba protiv dahija rezultirala je raspadom turske vojske i to je bio prvi veliki uspeh ustanika protiv regularnih turskih trupa, što je odjeknulo među Srbima i širom Osmanskog carstva. Evropska štampa javljala je o tom srpskom uspehu.
– Ličnost Karađorđa, koji je započeo tu revoluciju, nadživela je sve izazove zaborava i do današnjih dana obeležava jedan od najznačajnih događaja iz istorije srpskog etnosa, koji je svoju sudbinu postavio u kontekst sagledavanja Srpske revolucije sa početka 19. veka i uskrsnuća srpske države kao važnog „udeonog kamena” u izgradnji autohtonog srpskog nacionalnog identiteta – zaključio je Graovac.
Ostavi komentar