KLAVIRSKA SVITA U 20. I 21.VEKU

P r o g r a m

Arnold Schönberg:

Suite für klavier op. 25 (1923 – 1924)

Präludium

Gavotte

Musette

Intermezzo

Menuet

Trio

Gigue

Olivier Messiaen:

Catalogue d’oiseaux    (1956 – 1958 )

3. sveska «L’Aloulette – lulu»

George Crumb:

 A Little Suite For Christmas (1980)

The Visitation

Berceuse for the Infant Jesus

The Shepherds’ Noel

Adoration of the Magi

Nativity Dance

Canticle of the Holy Night

Carol of the Bells

Jasmina Mitrušić Đerić:

Insektarijum (2013)   

Svita Bogomoljk, premijerno izvođenje:          

Mantis religiosa

Tenodera sinesis

Gonatista grisea

Gongylus

Tenodera angustipennis

Rat mrava ( 2003.)

Koncept Klavirska svita u 20. i 21. veku zamišljen je kao ličan doprinos praksi repertoarskog izbora kao takvoj, i interpretaciji svite kao uvek jednako popularnog muzičkog žanra. Pri odabiru dela koja bi činila prikaz tipičnih predstavnika klavirske svite u 20. veku, očekivan bi bio možda sasvim drugačiji spisak. Ipak, na mestu kanonskih i nadasve poznatih dela, odabrala sam svite onih kompozitora koji su dali, svaki od njih na originalan i specifičan način, doprinos evoluciji i revoluciji muzike u prošlom veku.

Svita op. 25 austrijskog kompozitora Arnolda Šenberga (Arnold Schoenberg), jednog od najuticajnijih kompozitora 20. veka, je prvo delo u kojem je u celini dosledno sprovedena kompoziciona tehnika dodekafonije. Primena dvanaesttonskih nizova, kao sredstvo organizacije slobodne atonalnosti, u ovom delu prikazuje mogućnost da, i u tako strogo organizovanom sistemu, kompozitor u potpunosti sledi svoj credo.

            Uloga Šumske ševe, izabranog dela iz monumentalnog Kataloga ptica Olivijea Mesijana (Olivier Messiaen), u ovom programu jeste da, poput intimnog interludijuma, izgradi most ka svitama koje slede. Jedno od najdetaljnije opisanog programa u delima kavirske literature, Katalog predstavlja kolekciju zapisa poja 77 ptica, u celokupnom trajanju od gotovo 3 sata. Minuciozni opis ptica, regije u kojoj žive i delova dana kada se može čuti njihov poj – govore nam o proučavanju i pažnji koju je Mesijan posvetio svojim “malim krilatim prijateljima”.

            Primeri muzičke deskripcije prirode, kao i Mesijanov postupak transponovanja poja ptica notnim zapisom koji je izveden na tradicionalnim instrumentima, podsećaju na slične realizacije novosadske kompozitorke Jasmine Mitrušić Đerić. NJeno novo klavirsko delo, svita Bogomoljke, deo je Insektarijuma, zbirke kompozicija različitih karaktera, oblika i tekstura. Pojedinačne kompozicije u formi ronda, sonatnog oblika i etida, kao i ciklusi poput diptiha, triptiha, svite i varijacija, odraz su jedinstvenog i jezgrovitog izraza koji proizilazi iz fascinacije prirodom. U delu Bogomoljke muzičkim sredstvima, tačnije tehnikom repeticije, izražen je pokret ovih insekata. Imitacija pokreta insekta podrazumeva automatizovanu motoriku od strane izvođača, ali, kako je svaki pokret drugačiji, repeticija je varirana, u službi doslednog ali i karakterističnog opisa izabranih insekata.

Harmonski jezik DŽordža Kramba (George Crumb) i fragmenti materijala u razvojnom delu prvog stava koji podsećaju na poj ptice, čine svojevrstan omaž Mesijanu. Mala svita za Božić A. D. 1979 inspirisana je freskama italijanskog slikara Đota iz kapele Skrovenji u Padovi, posvećenih pričama iz života Bogorodice i Hrista. Prvi stav, Sretenje, sačinjen je od materijala koji se provlači kroz celu svitu (prepoznatljivi akordi i paralelni intervalski pokret septime). Iako su gotovo svi aspekti ovog dela (80-ih godina prošlog veka) novi i “radikalni”, od harmonskog jezika do izvođačkih tehnika (koje podrazumevaju mutirane tonove, flažolete, picikato na žicama u unutrašnjosti klavira i sasvim originalan postupak glisanda na žicama jednom rukom dok druga nemo svira zapisane akorde), ovo delo je u potpunosti “audience-friendly” (dopadljivo široj publici).

DŽordž Kramb je jednom prilikom rekao da “na konačnu sudbinu muzičkog dela kompozitor ne može da utiče”. Na selektivni karakter tradicije pojedinac možda ne može da utiče, ali smatram da kao izvođači imamo obavezu aktivnog učešća u stvaranju savremene muzičke scene interpretacijom dela, kako živih kompozitora, tako i onih kompozitora koji su, nepravedno, manje zastupljeni na repertoarima pijanista.

                                                                                                   Nataša Penezić

BIOGRAFIJA

Nataša Penezić rođena je 1984. u Novom Sadu. Osnovnu i srednju muzičku školu “Isidor Bajić“ završila je u Novom Sadu, u klasi prof. Ivane Branovački. Diplomirala je i završila master studije na odseku za klavir Akademije umetnosti u Novom Sadu u klasi prof. Svetlane Bogino. U junu 2012. godine završava master studije na Kraljevskom koledžu za muziku u Stokholmu, u klasi prof. Staffan Scheja.

Nakon polufinala na takmičenju Qunggrenska tävlingen u Geteburgu 2011. godine dobitnik je stipendije Švedske kraljevske akademije za muzičku umetnost.

Od 2000. nastupa solistički i u kamernim sastavima u Srbiji, Rusiji, Velikoj Britaniji, Nemačkoj, Holandiji, Češkoj Republici, Italiji i Švedskoj, kao i na festivalima Kom och Hör, Aurora Festival, Euro Arts Music Festival, Citta di Chioggia, Musica in Laguna, Incontri di Musica da camera i A Fest. Kao počasni gost debitovala je 2000. godine u Moskvi sa KREDO orkestrom i dirigentom Ninom Mitrikovskajom, a zatim nastupala 2001. i 2004. sa orkestrom Sinfonica di Chioggia, pod dirigentskom palicom Pietra Perinia na festivalu  “Musica in Laguna” u Italiji.

U toku školovanja učestvovala je na takmičenjima u zemlji i inostranstvu, među kojima se izdvajaju: prva nagrada na 5. Međunarodnom takmičenju “Nikolaj Rubinštajn“, Pariz, Francuska (2000. i 2002.), prva nagrada na Pijanističkom forumu “Citta di Chioggia“, Italija (2001.), prva nagrada na Festivalu mladih pijanista Mihailo Vukdragović, Šabac (2002. i 2003.), prva nagrada na takmičenju Muzičke škole Vojislav Vučković, Beograd (2002.), finalista Pijanističkog foruma “Citta di Chioggia”, Itaija, u kategoriji do 32 godine (2004.), druga nagrada na Međunarodnom takmičenju “ROMA 2006“ u Rimu, Italija (2006.), kao i prva specijalna nagrada u kategoriji kamerni ansambl (klavirski duo Holik-Penezić) na Međunarodnom takmičenju Muzičke škole Davorin Jenko u Beogradu (2007. i 2008.).

Nataša Penezić dobitnik je Diplome Izvršnog veća AP Vojvodine za postignute vrhunske rezultate u oblasti muzike 2002. Od 2006. godine stipendista je Republičke fondacije za razvoj naučnog i umetničkog podmlatka. 2006. godine učestvovala je na Međunarodnoj letnjoj muzičkoj školi u Dartingtonu (Engleska), kao dobitnik pune stipendije “Dartington International Summer School Bursary Award Scheme“. 2006. godine dobitnik je Eurobank EFG školarine, u okviru projekta “INVESTIRAMO U EVROPSKE VREDNOSTI“, nagrade koja se dodeljuje studentima završne godine državnih fakulteta za ostvarene izvanredne razultate tokom studija. Od 2010. dobitnik je stipendije “Dositeja“ za stipendiranje mladih talenata na studijama u inostranstvu.

Od 2003. godine intenzivno sarađuje sa kompozitorkom Jasminom Mitrušić Đerić, čija klavirska dela izvodi u Srbiji, Velikoj Britaniji, Holandiji i Švedskoj. Završni rad na master studijama u Stokholmu, pod naslovom The Spider: behind the scene, posvetila je istraživanju odnosa između kompozitora i izvođača, kao i pristupu premijernom izvođenju dela ovog kompozitora. Zapažene nastupe ostvarila je na festivalima u Švedskoj, izvodeći dela savremenih švedskih kompozitora (Jonas Forssell, Johan Jeverud, Bjorn Linnman).

Od 2012. godine student je doktorskih studija na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, na odseku za klavir u klasi prof. dr. Dubravke Jovičić.