Autor: Milorad Vukašinović, novinar i publicista
Slobodan Stojičević (1965) je specijalista za spoljnu trgovinu, menadžer-konsultant za pitanja ekonomske saradnje Srbije i Rusije, prevodilac, novinar, publicista, autor knjige Vodič za izvoz u Rusiju i Evroazijski carinski savez. Od 2013. do 2015. godine bio je autor emisije Ruski sat na internet radiju „Snaga naroda“. Široj čitalačkoj publici postao je poznat po objavljivanju spektakularne knjige Mrežni rat protiv Srba (2018) koju je na ruski jezik preveo ugledni Izborski klub. Reč je o istraživanju koje razotkriva mehanizme prikrivenih državnih prevrata koje svetska zakulisa pokreće protiv nepodobnih država radi uspostavljanja „novog korporativnog poretka“ u kojem nema mesta za suverene države.
Nema sumnje da se nakon završetka Hladnog rata svet suočio i s jednom vrstom konfuzije na idejno-filozofskom planu. SAD, kao pobednik u tom ratu i predvodnik globalizacije, nisu bile u stanju da ponude jedan koherentan model svetske zajednice koji bi podrazumevao povezivanje pravne, političke, ekonomske i kulturne sfere. Umesto toga, svet se suočio sa novim imperijalizmom postmodernog tipa u čijem je središtu politika sile oslonjena na sadejstvo transteritorijalnih činilaca u svim segmentima funkcionisanja države koja je meta kolonizacije. Reč je zapravo o koncepciji „meke hegemonije i novoj estetici ratovanja“ koju je američka vojna elita ugradila u najznačajnija strateška dokumenta i koja u potpunosti menja tradicionalne predstave o politici, ekonomiji, pravnom poretku i legitimitetu.
Otuda Stojičević ukazuje da je „cilj mrežnog rata pa samim tim i mrežnog rata protiv Srbije – odnosno Srba, jer danas nije napadnuta samo Republika Srbija već srpski narod u celini i u Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj, osvajanje teritorije i društva nevojnim, civilnim sredstvima“. Važno je naglasiti da je krajnji smisao ovih aktivnosti ne samo porobljavanje jedne države ili okupacija njene teritorije, već prvenstveno „slamanje volje za otpor okupatoru, gubitak nacionalnog ponosa i segmentiranje društva na manje ’interesne grupe’“, uz uključivanje znatnog dela stanovništva kroz „uže interesne grupe“ u različite okupatorske projekte. U Stojičevićevim izlaganjima naročito je zanimljivo pojašnjenje napada na Srpsku pravoslavnu crkvu, koja je kao jedina preostala srpska institucija na postjugoslovenskom prostoru izložena brojnim hibridnim napadima o kojima je ovaj autor napisao studiju pod naslovom Hibridni rat protiv Srpske pravoslavne crkve (2018).
Stojičević upozorava na fatalne posledice vođenja mrežnih ratova koje se ispoljavaju kroz dugoročni gubitak državnog suvereniteta i pojavu jednog društva koje je toliko kontrolisano i umreženo da više ne postoje snage koje mogu da na izborima nešto promene. Stojičević kao posebno opasan navodi proces „umrežavanja ekonomije“ kojim su političke partije izgubile kadrovski i finansijski resurs, jer više ne postoje mala i srednja preduzeća koja bi ih finansirala. Na taj način su mrežne strukture dobile „poslušnu opoziciju“ čija je jedina uloga da budu protiv vlasti po svaku cenu. Na identičan način se ponašaju i mediji koji su strogo kontrolisani, čime se postiže jedan od ključnih efekata mrežnih ratova: nemogućnost konsenzusa o bilo kojem nacionalnom ili društvenom pitanju.
Kreativno razaranje
Kancelarija za reformisanje Oružanih snaga SAD, pod upravom viceadmirala Artura Sibrovskog, sačinila je novu koncepciju vođenja ratova koja je potpuno prilagođena geopolitici postmoderne. Reč je o tzv. „mrežnocentričnim ratovima“ koji će nepovratno izmeniti klasične teorije ratovanja. Mrežnocentrična teorija rata zasnovana je na fundamentalnoj podeli ljudske istorije koja se deli na tri faze: agrarnu, industrijsku i informacionu. Svakom od ovih ciklusa strogo odgovaraju sociološki pojmovi predmoderne, moderne i postmoderne. Teorija mrežnih ratova predstavlja model vojne strategije u uslovima postmoderne, a ključni element za njegovu realizaciju je pojam „mreže”. Smisao mrežnog načela i glavni element ovog modela ratovanja je „razmena informacija”, tj. maksimalno širenje oblika proizvođenja informacija, pristupa informacijama, njihove raspodele i povratne veze. Mreža je novi informacioni prostor ratovanja u kojem se odigravaju strateške operacije obaveštajnog i vojnog karaktera, a takođe i njihova diplomatska, ekonomska i tehnička podrška. Borbene jedinice, sistem veza, informaciona podrška operaciji, oblikovanje javnog mnjenja, diplomatski potezi, socijalni procesi, obaveštajna i kontraobaveštajna služba, etnopsihologija, religiozna i kolektivna psihologija, ekonomska podrška, akademska nauka, tehničke inovacije, sve se to posmatra kao objedinjena celina unutar čijih sastavnih elemenata se mora vršiti neprekidna razmena informacija. Centralni zadatak vođenja svih mrežnih ratova predstavlja izvođenje operacije baznih efekata (OBE) koja se definiše kao „sveukupnost radnji usmerenih na formiranje modela ponašanja prijatelja, neutralnih snaga i neprijatelja u situaciji mira, krize i ratova”. OBE je nastojanje da se u uslovima postmoderne uspostavi planetarna diktatura po američkom modelu, uz napomenu da je osnovna karakteristika novog ratnog modela njegov totalni karakter.
Pojava mrežnocentričnih ratova posledica je strukturalnih promena u raznim sektorima američkog društva, pre svega u ekonomiji, biznisu i tehnologijama, pri čemu je informaciona dominacija njegovo osnovno obeležje. Informaciona nadmoć treba da obezbedi: veštačku potrebu protivnika za informacijama uz smanjenje pristupa onim najznačajnijim informacijama, zatim da omogući širok pristup informacijama za svoje snage uz zaštitu od ubacivanja protivnika, kao i da smanji potrebe za statičnim informacijama. Smisao ratova postmoderne je prvenstveno u demasifikaciji vojnih snaga, što smanjuje potrebu za klasičnom stajaćom vojskom i povećava fleksibilnost trupa na terenu.
Mrežnocentrični ratovi obuhvataju četiri sfere delovanja: fizičku, informacionu, kognitivnu i socijalnu. Dok su prve dve sfere bile karakteristika klasičnih industrijskih ratova, dotle je kognitivna oblast suština mrežne teorije rata. Ovladati svešću neprijatelja i njegovim vrednosnim sistemom je krajnji cilj i smisao mreže. Posebnu misteriju predstavlja socijalna sfera delovanja, jer je reč o oblasti sadejstva ljudi gde preovlađuju istorijske, kulturne i religiozne vrednosti, ali i psihološke smernice i etničke osobenosti. Upravo to je ona dimenzija mrežnog ratovanja koja ima za cilj razbijanje socijalnih veza među ljudima, solidarnosti, tradicionalnih vrednosti i nacionalne samosvojnosti. Jedna grupa teoretičara tvrdi da je aktuelna svetska kriza manifestacija mrežnog rata, čiji je krajnji cilj razbijanje nacionalnih država i nacionalnih ekonomija. U ovom slučaju globalizacija se pokazuje kao činilac dezintegracije društava i koja, prema teoretičarima mrežnog rata, treba da se odvija neprekidno u svim pravcima. „Naše ime je kreativno razaranje, kako u našem vlastitom društvu tako i u inostranstvu. Mi svakoga dana rušimo stari poredak” – napisao je neokonzervativni autor Ledin, najpotpunije opisujući sadržaj i smisao mrežnocentričnih (mrežnih) ratova.
Mreža neoliberala
Posle završetka NATO agresije 1999. godine i prevrata od Petog oktobra 2000. godine, Srbija je na meti strategije mrežnog ratovanja koja se odvija po doktrini koja je prethodno temeljno opisana. Slobodan Stojičević je u studiji Mrežni rat protiv Srba na primerima ekonomije, medija i napada na Srpsku pravoslavnu crkvu detaljno opisao način i metod vođenja ovog rata u našem društvu. Mada je, kao što je istaknuto reč o globalnom fenomenu, on otkriva i određene do danas potpuno nepoznate detalje o delovanju neprijateljskih mrežnih organizacija u Srbiji. Posebno su dragocena saznanja o načinima „umrežavanja“ u srpskoj privredi, a čiji je krajnji cilj kontrola svih vidova saradnje sa nezapadnim ekonomijama (pre svega sa Rusijom). Tako se u gotovo svim lokalnim zajednicama formiraju mrežne organizacije čiji je zadatak da kontrolišu rad privrednih subjekata – neformalnim kanalama, što je najgore i uz asistenciju državnih institucija, koje se umrežavaju davanjem odgovarajućih finansijskih sredstava za podršku određenim „projektima“ koje privredu lokalnih sredina na taj način vezuju za fondacije EU i SAD i samim tim udaljavaju od Rusije. Veoma važnu ulogu u promociji neoliberalne ideologije u Srbiji imaju mrežne organizacije koje se oglašavaju u medijima na srpskom jeziku, a koji su u suštini u inostranom vlasništvu. Na taj način se najširoj javnosti usađuju narativi o neminovnoj privatizaciji javnih resursa, državnom vlasništvu kao nekoj vrsti ekonomskog balasta i potrebi za privlačenjem „stranih investicija“ bez dubljeg stručnog poniranja u ovu problematiku. U svemu tome važnu ulogu imaju „ekonomski eksperti“ koji su i sami deo jedne organizovane mreže u srpskoj privredi, a koja deluje pod pokroviteljstvom onih snaga koje suštinski sprečavaju razvoj Srbije.
Suština promotora ove ideologije je u nastojanju da se svet pretvori u globalnu samouslugu transnacionalnih korporacija uz sadejstvo lokalnih kompradorskih elita i struktura. Na taj način se stvara „globalno mrežno naddruštvo“ koje je povezano na principima jedne „mrežne“ ideologije. Za razliku od klasičnih ideologija prošlog veka (komunizma, fašizma, liberalizma) koje su počivale na platformocentričnoj organizacionoj strukturi, ideologija neoliberalizma ne zasniva se na takvoj organizaciji i ne širi se na takav način (od platforme do platforme). Naime, ona je zasnovana na velikom broju „ekspertsko-obaveštajnih mrežnih organizacija“ koje nastoje da odgovarajuće ideološke smernice ugrade u narative što šireg kruga ljudi. Za razliku od ranijih ideoloških modela koji su osmišljavani u jednom centru (Kominterni – prim. autora), ideologija neoliberalizma se neprekidno dograđuje i prilagođava situaciji na terenu. To znači da tradicionalni hijerarhijski model prenosa ideja biva zamenjen novim horizontalnim modelom – uz veliki stepen „autonomije“ organizovanih mreža. Na taj način je vrhuška globalnog naddruštva u prilici da određene ideje koriguje u hodu. Ključni oslonac u realizaciji ovakvog modela organizacije društva jeste dominacija u medijsko-informacionoj sferi preko koje se neoliberalizam reklamira kao i svaki drugi marketinški proizvod. Dakle, umesto nekadašnje ideološko-partijske kontrole uspostavlja se jedan tržišno-marketinški kontrolni mehanizam koji je mnogo prilagodljiviji i kao takav sposobniji da odgovori na izazove savremenog društva.
Rat protiv pravoslavlja
U Stojičevićevoj studiji naročito je zanimljivo pojašnjenje napada na Srpsku pravoslavnu crkvu koja je jedina preostala srpska institucija na postjugoslovenskom prostoru. Tako se izvesnim, u osnovi efemernim problemima kojih ima u svakoj pa i u Srpskoj crkvi, daje ogroman medijski značaj. Iz optike promotora mrežnog rata SPC se posmatra kao sistem koncentričnih krugova koje je potrebno „nagrizati“ i spolja i iznutra. Za spoljašnje napade na SPC zadužene su brojne „nevladine organizacije“ i njima naklonjeni mediji. Najčešće je reč o napadima na pojedine vladike i to zbog njihovog „rigidnog“ stava u odnosu na prava gej populacije ili njihovog stava o „abortusu“ i drugim „ženskim pravima“ koja su najčešće na dnevnom redu skupova „radikalnih feministkinja“.
Za „unutrašnje“ napade na Crkvu zadužene su mreže delovanja koje su ponekad osnovane i pod crkvenim pokroviteljstvom. Unutar SPC postoji grupa teologa koja (svesno ili nesvesno) iskazuje određeno razumevanje za potrebu da se „crkva modernizuje“ – što je vrlo širok i neodređen pojam koji ponekad ide toliko daleko da se i pravoslavne dogme „reinterpretiraju“ u skladu sa željama „liberalnih“ krugova (javnosti je poznata podrška grupe bogoslova Darvinovim teorijama). S druge strane, unutar ili izvan SPC forsiraju se određene „paracrkvene mreže“ koje bezobzirno napadaju najviše crkvene velikodostojnike za jeresi ekumenizma, etnofiletizma i drugog, čime se stvara utisak (narativ) koji može da pokoleba „vernike“ koji ne razumeju smisao i interpretaciju pravoslavne vere.
Stojičević ukazuje na uticaj „finansijske internacionale“, prvenstveno Soros fondacije, na pojedine unutarcrkvene grupe, uključujući i veze s jednim od dekana Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu. On iznosi i druge dokaze o indirektnim napadima na Crkvu i to kroz istovremeno finansiranje određenih međusobno suprotstavljenih unutarcrkvenih grupa, a što je već uzrokovalo jedan raskol. Zbog toga Stojičević upozorava da se odnosi unutar SPC ne smeju tretirati isključivo kao crkveni problem, već kao ozbiljan društveni, državni, bezbednosni i geopolitički problem. Ovoj tezi svakako u prilog idu i dramatični događaji u Ukrajini gde je u toku pokušaj razaranja tradicionalne UKP ‒Moskovskog patrijarhata koji se odvija uz zdušnu podršku NATO i Vaseljenske patrijaršije koja je epigon kolektivnog Zapada u velikom ratu protiv pravoslavlja. U pomenutom ratu koriste se vrlo perfidne tehnike i ogromna materijalna sredstva.
Društvena sida
Ugledni ruski geopolitičar Aleksandar Dugin ukazuje da je savremeni mondijalistički pokret „postkapitalizam zasnovan na dominaciji tehnokratske elite i totalnoj kontroli prirodnih i socijalnih procesa”. Novi svetski poredak varijacija je utopijskog socijalizma gde je akcenat na postindustrijskoj dimenziji koja omogućava potpunu kontrolu proizvodnje i raspodele, što se nije moglo postići u istorijskom industrijskom socijalizmu. Sa tačke gledišta antimondijalista, primera radi, projekat Evropske unije usmeren je ka konačnom uništenju svih nacionalnih i kulturnih specifičnosti evropskih naroda i država. Novi svetski poredak ovako posmatran sadrži čudovišne crte „civilizacije Antihrista” koja treba da protera poslednje ostatke kvalitativnog ljudskog postojanja u socijalnoj i kulturnoj sferi. Ideolozi mondijalizma neprekidno usađuju „masovnu svest veštačke bezbrižnosti” čija je karakteristika velika pažnja koja se poklanja najbeznačajnijim detaljima ljudskog ponašanja kao što su: primat zabave nad intelektualizmom, konformistička apolitičnost, oportunizam u biznisu, odnosno, u krajnjoj liniji, promocija privida života koja se odvija po šemi vizuelnog iluzionizma junaka crtanih filmova.
U traganju za istorijskim uzrocima ovog fenomena prinuđeni smo da se vratimo nekoliko decenija unazad. Naime, krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina 20. veka dogodile su se korenite promene u razumevanju društvene stvarnosti. Pod uticajem fenomenalnog razvoja nauke i tehnologije dotadašnje tradicionalne predstave o odnosu pojedinca i društva počele su da ustupaju mesto novim postmodernističkim teorijama. Čuveni američki teoretičar Zbignjev Bžežinski je 1970. godine napisao knjigu Između dvaju epoha u kojoj je detaljno obrazložio svoje viđenje novog „tehnotroničnog društva“. Oslanjajući se na radove katoličkog jezuite De Šardena, on je tadašnja dešavanja definisao kao proces brisanja razlika između unutrašnje i spoljne politike. Sa formalne strane politika je i dalje delovala kao u prošlosti, ali je unutrašnja snaga tog procesa modelirana delovanjem onih snaga čiji uticaj objektivno prevazilazi nacionalne granice. Po njegovom mišljenju američko društvo ulazi u novu razvojnu fazu koja se bitno razlikuje u odnosu na „svog industrijskog prethodnika“. Pod uticajem tehnologije i elektronike formira se jedno novo „tehnotronično društvo“ koje se kulturno, psihološki, socijalno i ekonomski razlikuje u odnosu na prethodno. U takvom društvu automatika i kibernetika zamenile su mašinu kojom je upravljao pojedinac, a dogodila se i promena društvenog liderstva koje je s plemićko-aristokratske elite prešlo na novu urbano-plutokratsku elitu. U tehnotroničnoj eri desila se, nasuprot industrijskoj eri, depersonalizacija ekonomske moći, a slobodan protok ljudi, roba i kapitala postao je temelj nove globalne ekonomije. Uopšteno, stvoren je jedan nov odnos „između čoveka i njegove globalne realnosti“ na osnovu kojeg je potrebno temeljno prestrukturirati svetski poredak, uz naglasak da taj proces treba da predvode tadašnji najvitalniji regioni sveta – SAD, Zapadna Evropa i Japan.
Na ovim osnovama konstruisan je novi slogan epohe – diskuntinuitet, a elementi kontrakulture, koja se projavila za vreme pobune 1968. godine, postepeno su ugrađivani u novi ideološki mejnstrim. Na taj način je „duh kontrakulture“ počeo da osvaja instutucije sistema i temeljno razara tradicionalističke osnove života jednog društva. Prva žrtva jedne takve doktrine bile su SAD, a posle okončanja Hladnog rata pozornica je postao ceo svet. Da rezimiramo: nastao u laboratorijama američke vojske, „mrežni virus“ ima sve karakteristike delovanja na društvo kao i „virus side“ na ljudski organizam. U poslednjem stadijumu oboleli od side se suočava sa takvim padom imuniteta koji nije u stanju da se odupre najobičnijoj prehladi. Dakle, smrtni ishod je neminovan. Za planere i izvođače mrežnih ratova konačni cilj je uništenje jednog društva i posledično jedne nacije koja nije u stanju da se odupre širenju zaraze koja ima „magijsku dimenziju“. S ove vremenske distance omladinska kontrakultura i hipi-kolonije bile su preteče jedne savremene vojne doktrine koja se primenjuje na novom bojnom polju – civilnom društvu. NJegova ideja je u obesmišljavanju svake pomisli da je otpor „globalnoj imperiji“ moguć.
Konačno, Stojičević naglašava da je potrebna jedna osmišljena protivstrategija mrežnim ratovima na globalnom nivou, koja podrazumeva i jednu vrstu autentičnog lokalnog mrežnog povezivanja. Institucionalni otpor mrežnim ratovima u sadašnjim društvenim uslovima deluje kao utopija. Ipak, u srpskom genetskom kodu kriju se mnogi odgovori. Veliki srpski političar i rodoljub Svetozar Miletić je još u 19. veku, suočen sa pritiscima na Srbe toga doba, uskliknuo: „I dok je jedan Srbin – mi smo narod.“
LITERATURA:
Aleksandar Dugin, Geopolitika postmoderne, Prevodilačka radionica „Rosić“, Beograd, 2009.
Milorad Vukašinović, Rat za duše ljudi, Novi Sad, 2010.
Slobodan Stojičević, Mrežni rat protiv Srba, Avala pres, Beograd, 2018.
Komentari
Svaka čast, da se u današnje vreme neko oglasi, napiše i obradi ovu temu i iznese činjenice koje možemo negde pročitati. Narod je loše informisan i zato nam se danas dešavaju stvari koje ne želimo.
Ostavi komentar