Autor: msr LJiljana Dragosavljević Savin, istoričarka
Manastir označava mesto gde se živi monaškim životom, poštujući monaške vrline – ćutanje, poniznost, umerenost, post i molitva, kao glavna suština monaškog života. Manastiri mogu biti muški i ženski. Život u manastirskoj zajednici može biti uređen na različite načine. Monaška naselja u kojima živi mnogo monaha, nazivaju se lavre. Pustinje su manastiri u bespuću, udeljeni od naseljenih mesta, dok su skitovi monaška obitavališta gde se živi asketski. Kinovija ili opštežiće predstavlja manastire gde monasi žive u ćelijama, ali se zajednički mole i obeduju. Idioritmički manastiri su bili oni gde je svaki monah imao posebnu svojinu, ali je ovakav način života napušten. Sve velike svetske religije imaju neku vrstu monaške tradicije.
U periodu ranog hrišćanstva svi hrišćani su, na neki način, bili monasi jer su sebi postavljali moralne zadatke (sve osim celibata), koji će kasnije postati zadaci monaštva. Prihvatanjem hrišćanstva za zvaničnu religiju Rimskog carstva, u 4. veku, crkva povećava broj članova, otvara svoja vrata ka spoljnom svetu i veru prilagođava praktičnom životu. To je zasmetalo najrevnosnijim hrišćanima. Tada nastaje monaški pokret, krajem 3. i početkom 4. veka, u Nitrijskoj pustinji u Egiptu. NJegovim osnivačima smatraju se hrišćanski Kopti i egipatski Grci. Oci monaštva su Sveti Antonije Veliki, Pavle Tivejski, Sveti Pahomije (koji je osnovao kinovijsko monaštvo) i Ava Amon.
Prvi hrišćanski manastiri na ovim prostorima nastali su oko Ohridskog i Prespanskog jezera, oko 900. godine. Bili su to manastiri Sv. Klimenta i Sv. Nauma. Srbi su primili ovu instituciju dolaskom na Balkansko poluostrvo, od strane Vizantije i Rima. Termin „manastir” je u stvari nepravilan oblik, koji se odomaćio u srpskom jeziku. Pravilno bi bilo „monastir”, jer termin potiče od grčke reči „monastirion” (samotno utvrđenje, samostan). Prvi manastiri kod Srba javljaju se u srednjem veku za vreme vladavine Stefana Nemanje (1166–1196) i njegovog sina Svetog Save (oko 1175–1236). Život u manastirima uređuju crkveni zakoni. Na čelu se nalazi iguman, a njega pomažu kao savetnici članovi bratstva, zvani „starci”. Vladari i vlastela su podizali manastire, prvenstveno iz religiozno-političkih pobuda. Srpski manastiri delili su se na: carske manastire ili lavre, arhiepiskopske ili patrijaršijske manastire, episkopske dvorove i eparhijske ili ktitorske manastire. Na teže pristupačnim mestima nalaze se skitovi, odnosno mali manastiri, male zajednice monaha ili samo nekoliko ćelija monaha, gde se živi asketski. Veliki broj skitova i monaha pustinjaka postoji na Svetoj Gori. Tamo se nalazi i najveća monaška zajednica, koju čini 20 manastira, pod jurisdikcijom Vaseljenskog patrijarha.
Srpska pravoslavna crkva je pomesna (ujedinjuje više eparhija) i autokefalna crkva (samostalna i nezavisna), sa dostojanstvom patrijaršije. Osnovana je 1219, a obnovljena i ujedinjena 1920. godine. NJeno kanonsko područje pokriva teritorije Srbije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Severne Makedonije, Hrvatske i Slovenije. Eparhije su glavne crkveno-administrativne jedinice, čiji se poglavari nazivaju eparhijski arhijereji. Jednu eparhiju čine arhijerejska namesništva, crkvene opštine, parohije i manastiri. Srpsku pravoslavnu crkvu u Hrvatskoj sačinjavaju Mitropolija zagrebačko-ljubljanska i eparhije Gornjokarlovačka, Dalmatinska, Slavonska, Osječkopoljska i baranjska.
Gornjokarlovačka eparhija obuhvata pravoslavne vernike koji žive u zapadnoj Hrvatskoj, na prostoru Korduna, Banije, Like i Krbave, Gorskog Kotara, Kvarnera, Istre (gde ima dve parohije, Pulu i Peroj), kao i u južnom delu Slovenije, u tzv. Beloj Krajini (parohiju Marindol, na levoj obali Kupe, dok parohija Bojanci danas pripada Zagrebačkoj eparhiji). Od osnivanja do Prvog svetskog rata ovoj eparhiji je pripadala Srpska pravoslavna eparhija u Trstu koja je osnovana za vreme episkopa Danila Jakšića (1751–1771). Nadležni arhijerej je episkop Gerasim (Popović). Eparhijske crkvene vlasti, tela i organi su: Eparhijski crkveni sud, Eparhijski savet i Eparhijski upravni odbor. Na području Gornjokarlovačke eparhije nalaze se dva arhijerejska namesništva – karlovačko i plaščansko, a njeno sedište je u gradu Karlovcu, po čemu je i dobila ime. Naziv Gornjokarlovačka eparhija je dobila da bi se razlikovala od Sremsko-karlovačke arhiepiskopije, sa sedištem u Sremskim Karlovcima. U Karlovcu se nalazi Saborna crkva i Vladičanski dvor eparhije. Sedište Gornjokarlovačke eparhije nekada je bilo u Plaškom, u Lici, pa se zato eparhija nazivala i Plaščanskom. Ova eparhija poseduje četiri manastira: Gomirje, Komogovina, Medak i Gorica.
GOMIRJE
Manastir Gomirje je najzapadniji srpski manastir u Evropi. Smešten je u Gorskom Kotaru, u Republici Hrvatskoj. U okviru njega nalazi se hram Roždenija Svetog Jovana Preteče (Krstitelja). Manastir Gomirje osnovan je početkom XVII veka, zajedno sa formiranjem prvih srpskih naselja u Gomirju, Vrbovskom i Moravicama. Sa prvim gomirskim doseljenicima, koji su ovde stigli iz Dalmacije, došao je i jedan stari monah, kome su Srbi sagradili kapelicu u kojoj je on vršio bogosluženje. Zbog duboke starosti taj monah nije mogao da obavlja dužnost vojnog sveštenika, odnosno da ide sa vojskom gde god je trebalo i da im se nađe radi verske utehe. Zato su Gomirci sami doveli sedam monaha, ili po nekim izvorima šest. Jedan sačuvani opis manastira iz 1772. godine svedoči nam da su Gomirci poslali svoje ljude u tursku Dalmaciju, u manastir Krku i doveli šest monaha („illi absque sacerdotibus esse nequentes, miserunt aliquos eh puis ad turcicam Dalmatiam ad monasterium Krcam, unde invitarunt kallugeros ad se, et transmigrarunt sim illisex”). Imena trojice monaha su: Aksentije Branković, Visarion Vučković i Mardarije Orlović.
Monasi iz manastira Krke su bili graditelji prvog manastira u Gomirju, sa crkvom Sv. Jovana Krstitelja. Bio je to mali objekat, sagrađen od drveta i trajao je sve do XVIII veka. Ovi monasi su pratili srpske graničare u njihovoj carskoj službi. Srpski narod naseljen na ovom području, njihovi monasi, pa čak i sam manastir bili su uključeni u graničarsku službu i odbranu hrišćanske Evrope od Turaka. Zauzvrat su dobili zemlju, što je potvrđeno i privilegijama cara Ferdinanda. Srbi su svojim monasima dali jedan mali plac. Grof Vuk Frankopan je gomirskim monasima 27. septembra 1619. godine dao pravo ribolova na potoku Ribnjaku, od izvora pa sve do reke Dobre u koju utiče. Inače, ova zemlja je odavno pripadala grofovima Frankopanima, ali je dugo bila pusta. Onda su vojne vlasti tu naselili Srbe da budu pouzdani čuvari granice prema Turskoj. Doseljeni Srbi su se sukobljavali ne samo sa Turcima, već i sa katolicima, predvođenim kardinalom Kolonićem. Srbima je zamerano da se šire i pljačkaju sa obe strane granice, kao uskoci. Kako su se Srbi stalno širili na posedu Frankopana, dolazilo je do nesuglasica. Obe strane su pokušale da problem reše nagodbom. Napravljen je ugovor 1657. gde su Srbi dali 15.000 forinti, a dobili su svu zaštitu i prava, koja im je potvrdila i Marija Terezija 1759. godine. Srbi su tako kupili gomirski atar, svoju Krajinu, od grofova Frankopana i za to su dobili carsku potvrdu.
Manastir Gomirje je u početku imao veoma malo zemlje. Svoj posed je povećao nakon kupovine od grofova Frankopana, na 415 i 1/3 jutra zemlje. Pojedinci su poklanjali manastiru manje delove svoje zemlje, da bi se u manastiru vršile službe za njih i njihove umrle srodnike. Iz ponekih sela manastir je primao prilog u žitu („kvarat pšenice po kući”). Putem zaveštanja, manastir je stekao imovinu i u drugim mestima (npr. luka u Senjskoj dragi, koja se davala u zakup). Gomirski monasi su oduvek služili i u Jasenku, gde su imali svoju zemlju i šumu. U Jasenku se nalazio manastir, koji je po podacima iz gomirskog diptiha osnovan još 1557. godine. Kasnije su njegovi monasi prešli u Gomirje.
Prva manastirska crkva bila je drvena i sagrađena je odmah po doseljavanju Srba u Gomirje. Prema jednom izvoru, topografskoj knjizi pisanoj na nemačkom jeziku iz 1835, kaže se da je manastir Gomirje podignut još 1596. godine. Kasniji istoričari to pomeraju na 1600, 1601. ili 1602. Sve tvrdnje bi mogle biti istinite, jer su gradnje manastira i crkava obično trajale par godina. Pored manastirske zgrade grof Vuk Frankopan je podigao kulu osmatračnicu, sa koje se moglo pratiti kretanje Turaka. Nova zgrada manastira sazidana je 1719, a 1730. godine sazidano je novo manastirsko zdanje sa 12 kelija i trpezarijom. Kapelu posvećenu Uspeniju Presvete Bogorodice osveštao je vladika Pavle Nenadović, na Veliku Gospojinu 1747. Od tada se na ovaj praznik u Gomirju održava veliki narodni zbor.
Gomirski monasi obavljali su svešteničku službu u Gomirju, Vrbovskom i Moravicama, ali i u okolnim mestima Držnici, Ponikvama, Ravnoj Gori, Jasenku, Tuku, Mrkopolju, Marindolu, Bojancima i po potrebi u Žumberku. Kada je počelo nasilno unijaćenje Srba u Žumberku, 1750. godine proterana su dva poslednja gomirska monaha iz Žumberka. Manastir Gomirje i čitavo ovo područje Hrvatske krajine potpadalo je od 1609. pod duhovnu vlast srpskog episkopa iz manastira Marča, u Slavonskoj krajini. Kada su od 1671. u Marču dovedeni unijati, gomirski monasi, kao i monasi iz manastira Marča i Lepavina, dali su snažan otpor ovom nasilju.
Manastir Gomirje je tokom XVIII veka bio prvorazredno kulturno i obrazovno središte Srba u ovom delu Habzburške monarhije. Simeon Baltić je ovde osnovao ikonografsku školu, čije ikone i ikonostasi krase crkve Gornjokarlovačke eparhije. Bio je razvijen i prepisivački rad. Tokom XIX veka u manastiru je postojala i škola. U manastiru Gomirju živeli su, tokom XIX veka, neke značajne ličnosti srpske istorije – Josif Rajačić, arhiepiskop i mitropolit karlovački; Sava Mrkalj, reformator srpskog pisma; a nakratko i Nikola Tesla, koji je ovde boravio kod svog ujaka arhimandrita Nikolaja Mandića.
Najteži period manastir je preživeo tokom XX veka. U Prvom svetskom ratu bio je pretvoren u logor za politički optužene sveštenike. U Drugom svetskom ratu ustaše su zapalile manastir 1943. godine. Ubili su igumana Teofana Kosanovića, zajedno sa još najmanje trojicom monaha. Manastirsko kulturno blago i biblioteka preneti su u Zagreb, gde se i danas nalaze. Obnova manastira započeta je 1956, monahinje dolaze 1967, a 1975. manastir je osveštao patrijarh srpski German. Godine 2000. u manastiru je proslavljeno 2000 godina hrišćanstva i 400 godina od osnivanja manastira.
KOMOGOVINA
Manastir Komogovina je bio crkveni, politički i kulturni centar Srba na Baniji. Postojao je od 1693. do 1781. godine. Nalazio se u blizini sela Komogovina, po kome je i dobio ime. Selo se nalazi u Hrvatskoj (opština Donji Kukuruzari), između Kostajnice i Petrinje. Pominje se još u srednjem veku. Mađarski kralj Matija je 1482. godine poklonio Komogovinu i okolne oblasti srpskom despot Vuku Grgureviću Brankoviću („Zmaj Ognjeni Vuk”). Nakon Vukove smrti 1485, udajom njegove udovice Varvare Frankopanove za Franju Berislavića, prešla je Komogovina u vlasništvo Berislavića, pa zatim Banfija i Zrinjskih. Tokom XVI veka turski napadi na teritorije Banije (između reka Une i Kupe), potpuno su opustošili ove oblasti. Sve tvrđave su pale u turske ruke, a narod se povukao daleko na sever. Za vreme turske vladavine, duhovni centar za Srbe iz Pounja bio je manastir Moštanica, ali i on će biti potpuno uništen.
Za vreme Velikog bečkog rata (1683–1699) Banija je osvojena od strane austrijske vojske. Srpski narod u Bosanskoj Krajini, koji je uzeo aktivnog učešća u ovom ratu protiv Turaka, da bi izbegao tursku odmazdu, izbegao je na Baniju. Zajedno sa njima 1688. godine stigao je i mitropolit dabrobosanski Atanasije LJubojević. On je u stari manastir Komogovinu postavio svoga egzarha-vikara Dionisija Popovića da upravlja tamošnjim srpskim narodom. Ta stara manastirska crkva je, po Šematizmu iz 1880. sagrađena 1613, a po Šematizmu iz 1897. sagrađena je 1645, dok M. Radeka navodi 1615. godinu. Atanasije LJubojević je zajedno sa preživelim monasima manastira Moštanica osnovao novi manastir u Komogovini, 1693. godine. Mitropolit LJubojević je kasnije dobio carski patent za crkvenu upravu nad Karlovačkim generalatom i Banijom, stanovao je u manastirima Komogovina i Medak (Lika). Posle LJubojevićeve smrti (1712) kostajničko-zrinopoljski episkopi su nastavili da stanuju u manastiru Komogovina, sve dok sedište eparhije nije preneto u Kostajnicu (1748).
Manastir Komogovina je bila skromna drvena građevina. NJena crkva bila je posvećena Sv. Arhanđelu, kao što je bila i moštanička. Kasnije je na manastirskom dobru sagrađena još jedna veća crkva, posvećena Sv. Vaznesenju. Stara crkva je ostala da stoji pored nove, kao kapela. Manastir je odmah po osnivanju dobio zemlju za svoje izdržavanje, od kostajničkog komandanta Franje Erdedija, po darovnici od 11. avgusta 1693. godine. Manastir je imao vrlo malo obradive zemlje, od čega nije mogao prehraniti svoje bratstvo, pa su monasi odlazili u druge parohije da vrše dužnosti i sakupljali su milostinju na raznim stranama, čak i u Rusiji. Na Baniji je 1751. godine izbila Kijukova buna, zbog povećanja poreskih dažbina, uvođenja skupe vojničke uniforme, dovođenja stranih oficira, izjednačavanja srpskih knezova sa običnim vojnicima, ometanja verskog i crkvenog života pravoslavnih Srba i hapšenja krajiških izaslanika koje je narod uputio u Beč da kod carice mole za zaštitu. Na čelu bune bio je Teodor (Teša) Kijuk, a njegov sekretar bio je sveštenik Filip Trbojević. Centar bune bio je upravo manastir Komogovina. Kijukova buna imala je loše posledice po manastir i manastirski život. Došlo je do nereda i rasula.
Na Sinodu Srpske pravoslavne crkve 1774–1775. godine odlučeno je da oba manastira Karlovačke eparhije, i Gomirje i Komogovina, ostanu. Međutim, carica Marija Terzija je 31. oktobra 1777. godine izdala naredbu da se manastir Komogovina ukine. Četvorica monaha upućeni su u imućnije manastire, dvojica iskušenika kao krajišnici vraćeni su kućama, a manastirske sluge su otpuštene. Sve plodno zemljište, zgrade, voćnjake, vrtove i vodenice, trebalo je da procene dvojica ljudi, jedan od strane Komore, a drugi od strane karlovačkog episkopa, pa da se od te sume isplati dug petrinjskim i kostajničkim trgovcima, a na ostatak da se izda obveznica u korist manastira Gomirje. Nepokretno imanje je predato vojnim vlastima, a pokretna imovina prodata na javnoj licitaciji i dobijeni novac podeljen na četiri manastira u koje su upućeni komogovinski monasi. Crkva, sa onim što joj pripada, postala je parohijska crkva.
Manastir Komogovina postojao je 88 godina, ali je njegov značaj za srpski živalj na Baniji bio izuzetno velik. Od starog ikonostasa, izgrađenog 1723. godine u Komogovinskoj školi, sačuvalo se pet ikona: Hristos, Bogorodica, Preobraženje i Vaznesenje. Danas se nalaze u Muzeju Srba u Hrvatskoj. Čak i sto godina posle ukidanja manastira, narod je govorio: Da se veseli Petrova gora, Velebit planina i sveti manastir Komogovina. Današnja Komogovinska crkva potiče iz XIX veka i demolirana je od ustaša u Drugom svetskom ratu.
GORICA
Manastir Gorica jedan od najmlađih manastira u Gornjokarlovačkoj eparhiji. Nalazi se u mestu Donji Budački na Kordunu, u Hrvatskoj. Smešten je između potoka Radonje i reke Korane. Posvećen je Presvetoj Bogorodici Trojeručici, a manastirski hram Svetim apostolima Petru i Pavlu. Dobio je ime po starom gradu Gorici, koji se nalazi u blizini, a koji je kasnije nazvan Budački, po istoimenoj porodici doseljenoj iz Like. U blizni 1575. godine odigrala se bitka između bosanskog sandžak bega Ferhada Sokolovića i zapovednika Vojne krajine generala Auersperga, koji je ovde i poginuo. Budački je jedno vreme bio u turskim rukama, ali je kasnije oslobođen i preuređen za potrebe krajiške straže. Godine 1845. grad je potpuno srušen. Na osnovu sačuvanih crteža mi danas znamo kako je izgledao. Krajem XVII veka na Kordun se počinju doseljavati Srbi sa ciljem da služe kao graničari i brane carevinu od Turaka. Prve srpske porodice su doseljene u Gornji i Donji Budački 1685. godine, kada su doseljene 284 srpske porodice, sa 2.784 duše. Potom kreće naseljavanje Veljuna, Vojnića, Skrada i ostalih kordunaških mesta. Pravoslavni Srbi su naseljavani u ove krajeve Hrvatske da bi bili živi zid, koji će braniti Austrijsku carevinu od upada Turaka. Čim bi se spoljno-politička situacija poboljšavala za Austrijsku carevinu, položaj Srba se pogoršavao. Ukidana su im prava i privilegije, prisiljavani su na uniju i na plaćanje desetine katoličkim biskupima, a pravoslavnim episkopima bi bile zabranjene posete svojim sveštenicima i vernicima.
Manastir Gorica je podignut krajem XVII ili početkom XVIII veka. Tačan podatak nemamo. Prema jednom arhivskom dokumentu iz 1923. prva drvena crkva posvećena Svetom Mihailu i Gavrilu, sagrađena je 1702. godine. Episkop Danilo Jakšić je 1755. poslao molbu carici Mariji Tereziji za dozvolu gradnje novog hrama, što mu je i dozvoljeno. Novi hram je sagrađen tek 1773. godine, na mestu na kome se nalazi i danas.
U Drugom svetskom ratu manastiri Gornjokarlovačke episkopije, delili su sudbinu svoga naroda. Verski objekti su bivali pljačkani, spaljivani ili rušeni. Manastir Gorica je zapaljen i porušen. Sve što je pripadalo ovom hramu je uništeno – riznica, biblioteka i arhiva. Iz knjige Stari srpski zapisi i natpisi iz 1925. godine saznajemo da su se u ovoj crkvi čuvali Oktoih sa zapisom iz 1764. i Jevanđelje sa zapisom iz 1765. godine. Oko 40 hramova u ovoj eparhiji je porušeno, broj parohijskih sveštenika je pao na minimum i crkveni život je skoro potpuno zamro. Nedaleko od manastira u Donjem Budačkom nalazi se masovna grobnica u mestu Ivanić Jarak, sa 380 ubijenih Srba. Na Kolariću kod Vojnića spaljen je hram Svete Petke, zajedno sa 109 pravoslavnih žitelja ovog kraja. U hramu Rođenja Presvete Bogorodice u Glini, poklano je i spaljeno, zajedno sa crkvom, 1.564 nedužnih Srba.
Zalaganjem vladike gornjokarlovačkog Simeona Zlokovića i sveštenika Dušana Puškara, hram u Gorici je obnovljen, osvećen i stavljen u upotrebu 12. jula 1963. Tada je promenjena i posveta crkve i ona je sada bila posvećena Svetim apostolima Petru i Pavlu. Episkop Simeon je uz pomoć Srba iz inostranstva, naročito Amerike i Kanade, pristupio sveopštoj obnovi porušenih verskih objekata. Obnovio je i manastir Gomirje, gde su mu 2010. godine preneti posmrtni ostaci i sahranjeni u manastirskoj porti. Manastir Gorica biće uništen 1995. godine, u toku operacije „Oluja”, kada je sa ovog prostora proteran srpski narod. Ponovo je obnovljen 2007. godine.
MEDAK
Medak spada u najznačajnije crkvene centre Gornjokarlovačke eparhije. Nalazi se u Lici, blizu Gospića. U periodu od 1522. do 1577. godine ovo područje bilo je pusto, a tada ga je Ferhad paša naselio muslimanima i srpskim narodom sa područja Severne Dalmacije. Posle 1689, kada su Lika i Krbava opet došle pod austrijsku vlast, dolazi do masovnog naseljavanja Srba. Stari pravoslavni hram Svetog Jovana Krstitelja podignut je na obali reke Like još 1688. godine. Ovaj hram će više puta biti rušen i obnavljan. Krajem XVII veka u Metku je svoje sedšte organizovao mitropolit Atanasije LJubojević. Sagradio je ovde vladičanski dvor oko 1695, koji je zapravo bila drvena kuća sa četiri sobe i tri uža vrta. Medak se nalazi na popisu pravoslavnih parohija u Karlovačkom generalatu iz 1700. godine i tada je imao 110 kuća i jednog sveštenika. U opisu eparhije episkopa Danila Jakšića iz 1755. nailazimo na podatak da je u Metku 1695. godine sagrađen hram Svetog Jovana od kamena i hram posvećen Pokrovu Presvete Bogorodice od drveta. Tačne lokacije ovih hramova nisu nam poznate. Prema narodnom predanju, kod crkve Svetog Jovana sahranjen je episkop Atanasije LJubojević.
Hram Usekovanja glave Svetog Jovana Krstitelja podignut je na novoj lokaciji 1724. godine. On će biti obnovljen u par navrata, 1794. i 1805. zahvaljujući zalaganju paroha Georgija Kleuta, a potom i 1867. godine. Ta stara crkva je porušena i na njenom mestu je sazidana nova, današnja crkva, osveštana 1884. godine.
Nama danas nije poznato da li je u Metku zaista postojao manastir, ali činjenica je da su o hramu i vladičanskom dvoru brinuli isključivo monasi. Pored toga, na vojnoj karti Habzburške monarhije iz 1744/1775. godine ucrtan je hram i označen kao stari manastir („Altes monaster”), dok se na katastarskim kartama iz XIX veka zemlja koja je pripadala crkvi naziva „namastirske bare”. Danilo Jakšić je 1752. godine otvorio neku vrstu bogoslovije u Metku, gde bi se učenici spremali za sveštenički poziv. Izdržavali bi se sami obrađivanjem zemlje i uzgojom stoke. Vladika Jakšić je podigao dvor sa školom i crkvom, ali kako je on iznenada umro državne vlasti su oduzele dvor, crkvu i zemlju oko dvora. Naređeno je 1772. da se izvrši procena i da će država isplatiti ova dobra, a zemlju upotrebiti za vojničku službu. Srbi su uspeli da ovo odlože do 1775. godine, kada je izvršena procena zemlje i zgrade u Plškom i Metku i za sve to isplaćena je prilično mala suma novca. Otkupljeni dvor je pretvoren u oficirski kvartir, a sa kapele je skinut zvonik i ona je pretvorena u tamnicu. Nakon ukidanja Krajine, tu je bila smeštena osnovna škola, da bi konačno tu zgradu zapalili Nemci 1943. godine.
Za vreme Drugog svetskog rata komunisti su nameravali da sruše crkvu. Postavili su dinamit i čekali da padne noć, ali narod je postavljene štapove dinamita sklonio i bacio u reku koja protiče pored. Ova crkva je obnovljena 1990, a proglašena je manastirom 2006. godine, budući da je ovaj prostor oduvek bio stecište pravoslavnih monaha.
Posle progona srpskog stanovništva iz Hrvatske 1995, sistematski su uništavana kulturna i verska dobra, spomeničke baštine, sa ciljem da se uklone tragovi srpskog postojanja na tim prostorima. Srušeni su pravoslavni hramovi u Karlovcu i Pakracu, demolirana crkva u Obrovcu, minirana Karinska crkva Svete Nedjelje, bačena je bomba na saborni hram u Dubrovniku, spaljene su crkve brvnare u Rasovcu, Donjoj Rašenici i Buzeti – sve iz XVIII veka i pod zaštitom Uneska.
Ostavi komentar