Tribina „Vojvodina u dugom 19. veku“ održana je u petak 28. februara u klubu „Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač bio je dr Miloš Savin, istoričar.
Savin je na početku predavanja objasnio da se pojam Vojvodina u 19. veku ne može bukvalno shvatiti, već se može govoriti o području današnje Vojvodine. Krajem Prvog svetskog rata, u Ugarskoj sam pojam Vojvodina nije blagonaklono posmatran. Doživljavan je kao srpski autonomistički pokret koji je bio suprotan težnjama vladarskih krugova.
Srbe na ovom području, smatra Savin, ne treba posmatrati kao „izolovan slučaj“ i gledeti sve isključivo iz jedne usko nacionalne prizme, nego kao celovit proces koji je imao svoju zakonomernost. Kada je reč o Srbima u Austrougarskoj, sagledavanje može početi od 1790. godine.
Ta godina višestruko je zanimljiva za celu monarhiju i za Srbe koji su uspeli da izdejstvuju neka svoja prava kada je tadašnji austrijski car rešio da napravi kontrabalans katoličkoj crkvi koja mu je bila u neku ruku konkurent u samoj državi. Prestao je sa progonom protestanata i dao verska prava širem korpusu stanovnika među kojima su bili i pravoslavci.
Takođe, na Požunskom saboru je dozvoljeno i da srpski jezik bude u zvaničnoj upotrebi, mada je zvanični jezik bio latinski, a car je pokušavao da ga zameni nemačkim. U 19. veku, naročito u periodu Svetozara Miletića i posle buđenja mađarskog nacionalizma, Srbi su više insistirali na terminu Ugarska, jer je taj naziv podrazumevao da stanovnici te države nisu svi po nacionalnosti Mađari.
Revolucija 1848. godine je, kako je rekao Savin, za razliku od Beča i Pariza gde je bila građanska, u Ugarskoj bila sitnoplemićka revolucija onih koji su smatrali da su nacionalno uskraćeni. Srbin je u Austriji mogao da bude samo seljak, a pored toga i vojnik, advokat, učitelj u srpskoj pravoslavnoj crkvi, sveštenik ili kaluđer.
Revolucija 1848. veoma je značajna iz nekoliko uglova. Pored uspona ideje o Vojvodini, koja ulazi u kolektivnu svest Srba u Ugarskoj, dolazi i do prvih naprslina između građanstva i srpskog klera koji je bio konzervativan. Pored srpskih stremljenja i druge narodnosti su imale želju za svojom emancipacijom u okviru Ugarske.
Ostavi komentar