Tribina pod nazivom „MISTERIJA SRPSKE TRAGEDIJE 1915. GODINE – PEGAVI TIFUS“ biće održana u sredu 22. februara u 19 časova u Klubu „Tribina mladih“ Kulturnog centra Novog Sada. Autor i predavač je msr Ognjen Karanović, istoričar.
Istorijat katastrofe epskih razmera koja je zadesila srpski narod i njegovu državu krajem 1915. godine, faktografski je dobro dokumentovan i svakako istoriografski besprekorno analiziran, a potom i sintetizovan. Naročito, prethodnih godina, ulagani su veliki napori u izdavačkoj produkciji vrednih istoriografskih dela, čija tematika se nalazi u neposrednoj vezi sa povesnicom ratnih zbivanja u Srbiji i celom svetu u toku četiri godine Velikog rata. Studioznom analizom brojnih monografija zasnovanih na verodostojnim i neposrednim istorijskim izvorima o Prvom svetskom ratu u Srbiji, stručna, ali i šira čitalačka javnost, nesporno ima priliku da se upozna sa svim vojno-političkim i socioistorijskim aspektima uzroka privremenog poraza Srbije od strane agresorskih armada zemalja Centralnih sila u poslednjim mesecima ratne 1915. godine. Međutim, Veliki rat je po mnogo čemu zaslužio epitet „prvog“ i „do tog vremena – neviđenog“, pa i u pogledu sagledavanja upotrebljenih metoda i sredstava ratovanja. Naime, razvoj tehnološko-tehničkih mogućnosti „vatrenog naoružanja“ i ratne opreme u Prvom svetskom ratu dosegao je neslućene razmere. Prvi put u istoriji čovečanstva, ratni sukobi su se paralelno odvijali kako na zemlji, tako i u vodi, ali i na nebu, a svoje neslavno „premijerno predstavljanje“ u oružanim okršajima zaraćenih strana doživeli su i zastrašujući primerci tzv. „biološkog“ i „hemijskog“ oružja za masovno uništenje. Biološko ratovanje je, zapravo upotreba bioloških borbenih sredstava, odnosno bioloških agenasa, kao što su virusi ili bakterije, koji u svojstvu patogena, potom izazivaju razne bolesti i patnje, a sve u cilju smanjenja borbene gotovosti, tj. broja vojno sposobnih ljudi u redovima protivničke zaraćene strane. Pomenuti podmukao i na prvom mestu neviteški metod borbe često je dovodio do strahovitih epidemija koje iazazivaju pomore nedužnog stanovništva, civila u određenim regijama, prethodno zahvaćenim ratnim požarom. Jedna takva epidemija uzrokovana delovanjem „pegavog tifusa“ zadesila je iscrpljenu, devastiranu, desetkovanu, ali i u krvi odbranjenu i neporobljenu Kraljevinu Srbiju poslednjih meseci 1914. godine. U nekoliko narednih meseci umrlo je preko 150 hiljada od pola miliona obolelih ljudi u Srbiji. Bila je to nezapamćena i nezabeležena pošast koja je uništavala srpsku vojsku, ali i civile i nejač. Nezapamćena, možda još i od pandemije „crne smrti“ iz srednjovekovnog XIV stoleća, ali u određenom smislu ostala je nezapamćena i do danas. Jednostavno, istorijat pošasti pegavca u Srbiji u toku Prvog svetskog rata, ostao je nekako „u senci“ za istoriografiju i čitalačku publiku „atraktivnijih tema“ iz povesnice učešća srpskog etnosa u Velikom ratu, poput teme „Solunskog fronta“ ili „Cerske“ i „Kolubarske bitke“. Na taj način, ni društveni uzroci, odnosno eventualno delovanje čoveka, konkretno neprijatelja iz redova Centralnih sila, u izbijanju epidemije „pegavog tifusa“ u Srbiji 1914/15. godine, nisu na adekvatan način rasvetljeni. U interakciji sa publikom, na predstojećoj tribini pokušaćemo da pronađemo pojedine odgovore na pitanja postavljena pre jednog veka o uzrocima izbijanja pomenute epidemije.
Ostavi komentar